Podział budynku na strefy pożarowe

Ochrona pożarowa obejmuje różnorodne zabezpieczenia i działania mające na celu zapobieganie powstaniu pożaru lub jego powstrzymanie w przypadku, gdy już do niego dojdzie. Budynek lub jego część, która jest objęta ochroną pożarową, tworzy tzw. strefę pożarową, której definicja i wytyczne są ściśle określone w przepisach prawa. Oznacza to, że zarówno budynki, jak i ich poszczególne części muszą spełniać odpowiednie warunki techniczne. W tym artykule przybliżamy, czym dokładnie jest strefa pożarowa oraz jakie wymagania muszą być spełnione, aby budynek był zgodny z przepisami dotyczącymi ochrony przeciwpożarowej.

Czym jest strefa pożarowa?

Kiedy mówimy o bezpieczeństwie pożarowym w budynkach, jednym z kluczowych pojęć, które się pojawia, jest strefa pożarowa. Ale co to właściwie oznacza i dlaczego jest tak ważna w kontekście ochrony przeciwpożarowej?

Strefa pożarowa to wydzielona część budynku, w której w przypadku pożaru można zminimalizować rozprzestrzenianie się ognia. Jej głównym celem jest zapobieganie przechodzeniu płomieni, dymu i wysokiej temperatury do innych części obiektu. Dzięki temu inne strefy mogą pozostać nienaruszone, co daje więcej czasu na ewakuację i skuteczniejsze działania straży pożarnej.

Zgodnie z §226 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. 2022, poz. 1225), stwierdza się, że:

1. Strefę pożarową stanowi budynek albo jego część oddzielona od innych budynków lub innych części budynku elementami oddzielenia przeciwpożarowego, o których mowa w § 232 ust. 4, bądź też pasami wolnego terenu o szerokości nie mniejszej niż dopuszczalne odległości od innych budynków, określone w § 271 ust. 1-7.
2. Częścią budynku, o której mowa w ust. 1, jest także jego kondygnacja, jeżeli klatki schodowe i szyby dźwigowe w tym budynku spełniają co najmniej wymagania określone w § 256 ust. 2 dla klatek schodowych.
3. Powierzchnia strefy pożarowej jest obliczana jako powierzchnia wewnętrzna budynku lub jego części, przy czym wlicza się do niej także powierzchnię antresoli.

Dopuszczalne powierzchnie stref pożarowych - ZL, PM, IN

Strefa pożarowa to określony obszar budynku, który może być podzielony na mniejsze części, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się pożaru. Taki podział stosuje się zarówno w dużych budynkach wielopiętrowych, jak i mniejszych, kilkukondygnacyjnych, a także w budynkach jednopiętrowych o dużej powierzchni. W niektórych przypadkach przepisy pozwalają na zwiększenie dopuszczalnej powierzchni strefy. Jakie są te limity zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury?

Strefa pożarowa ZL – kategorie zagrożenia ludzi

Strefa pożarowa ZL dotyczy miejsc, w których przebywają ludzie, i dzieli się na pięć kategorii, oznaczonych cyframi rzymskimi:

• ZL I – budynki, w których przebywa więcej niż 50 osób niebędących stałymi użytkownikami (np. kina, sale konferencyjne).
• ZL II – budynki, gdzie przebywają osoby z ograniczoną zdolnością poruszania się, takie jak przedszkola, żłobki, szpitale.
• ZL III – inne budynki użyteczności publicznej, które nie kwalifikują się do ZL I ani ZL II (np. biurowce).
• ZL IV – budynki mieszkalne, zarówno jedno-, jak i wielorodzinne (domy jednorodzinne, bloki mieszkalne).
• ZL V – budynki zamieszkania zbiorowego, takie jak hotele, internaty, które służą tymczasowemu pobytowi.

W § 227 znajdziemy informacje dotyczące dopuszczalnej powierzchni stref pożarowych, wyrażonej w metrach kwadratowych (m²), w zależności od kategorii zagrożenia ludzi ZL.

Według przepisów dopuszczalna powierzchnia strefy pożarowej w zależności od kategorii ZL wynosi:

• ZL I, ZL III, ZL IV, ZL V:

-10 000 m² dla budynków jednopiętrowych;

-8 000 m² dla budynków wielopiętrowych niskich (N);

-5 000 m² dla budynków średniowysokich (SW);

-2 000 m² dla budynków wysokich i wysokościowych (W i WW).

• ZL II:

-8 000 m² dla budynków jednopiętrowych;

-5 000 m² dla budynków wielopiętrowych niskich (N);

-3 500 m² dla budynków średniowysokich (SW);

-2 000 m² dla budynków wysokich i wysokościowych (W i WW).

Strefa pożarowa PM – podział ze względu na rodzaj pomieszczeń

Strefa pożarowa PM odnosi się do budynków przemysłowych i magazynowych. Wyróżnia się dwa rodzaje stref:

• Z pomieszczeniami zagrożonymi wybuchem, w zależności od gęstości obciążenia ogniowego (Q):

-Q > 4000 MJ/m² – 1 000 m² dla budynków jednopiętrowych, 500 m² dla budynków wysokich;

-2000 < Q ≤ 4000 MJ/m² – 2 000 m² dla budynków jednopiętrowych, 1 000 m² dla budynków wielopiętrowych;

-1000 < Q ≤ 2000 MJ/m² – 4 000 m² dla budynków jednopiętrowych, 1 000 m² dla budynków wielopiętrowych niskich;

-500 < Q ≤ 1000 MJ/m² – 6 000 m² dla budynków jednopiętrowych, 500 m² dla wysokich;

-Q ≤ 500 MJ/m² – 8 000 m² dla budynków jednopiętrowych, 3 000 m² dla wielopiętrowych.

• Bez pomieszczeń zagrożonych wybuchem:

-Q > 4000 MJ/m² – 2 000 m² dla budynków jednopiętrowych, 1 000 m² dla wielopiętrowych;

-1000 < Q ≤ 2000 MJ/m² – 8 000 m² dla jednopiętrowych, 4 000 m² dla wielopiętrowych niskich i średniowysokich oraz 1 000 m² dla budynków wysokich i wysokościowych;

-500 < Q ≤ 1000  MJ/m² - 15 000 m2 dla budynków jednopiętrowych 8 000 m2 dla budynków wielopiętrowych niskich i średniowysokich oraz 2,5 m2 dla budynków wysokich i wysokościowych;

-Q ≤ 500  MJ/m²  - 20 000 m2 dla budynków jednopiętrowych i 10 000 m2 dla budynków wielokondygnacyjnych niskich i średniowysokich oraz 5 000 m2 dla budynków wysokich i wysokościowych.

Strefa pożarowa IN – budynki hodowlane

W przypadku budynków przeznaczonych do hodowli (kategoria IN), dopuszczalna powierzchnia stref pożarowych zależy od liczby kondygnacji oraz rodzaju hodowli:

• Budynki jednopiętrowe:

-5 000 m² dla hodowli ściółkowej;

-Bez ograniczeń dla hodowli bezściółkowej.

• Budynki dwupiętrowe:

-2 500 m² dla hodowli ściółkowej;

-5 000 m² dla hodowli bezściółkowej.

• Budynki powyżej dwóch pięter:

-1 000 m² dla hodowli ściółkowej;

-2 500 m² dla hodowli bezściółkowej.

Powiększanie powierzchni podziału na strefy pożarowe

W pewnych sytuacjach przepisy zawarte w Rozporządzeniu w sprawie warunków technicznych dopuszcza się powiększenie stref pożarowych. Oto zasady dotyczące klasyfikacji ZL i PM:

Klasyfikacja ZL

Zgodnie z punktem 4 § 227:

• Powiększenie powierzchni stref pożarowych jest możliwe, z wyjątkiem stref w budynkach wysokich (W) i wysokościowych (WW).
• Można zwiększyć powierzchnię o:

-100% w przypadku stosowania stałych samoczynnych urządzeń gaśniczych wodnych.

-100% w przypadku samoczynnych urządzeń oddymiających, uruchamianych za pomocą systemu wykrywania dymu.

Jeśli jednocześnie zastosujemy oba rodzaje urządzeń, powierzchnia strefy pożarowej może zostać powiększona o 200%.

Klasyfikacja PM

Zgodnie z punktem 1 § 229 dotyczącego klasyfikacji PM w § 228:

• Powierzchnię stref pożarowych można powiększyć, pod warunkiem, że będą chronione przez:

-100% w przypadku stosowania stałych samoczynnych urządzeń gaśniczych wodnych.

-50% w przypadku samoczynnych urządzeń oddymiających.

Z kolei w punkcie 2 § 229:

• Jeśli jednocześnie zastosujemy oba rodzaje urządzeń, powierzchnię stref pożarowych można zwiększyć o 150%.

Odcięcia stref pożarowych

Strefy pożarowe muszą być od siebie oddzielone w sposób zapewniający jak najwyższe bezpieczeństwo. Oznacza to, że należy stosować odpowiednie zabezpieczenia przeciwpożarowe, takie jak:

• Ściany budynku – powinny być wykonane z materiałów o odpowiedniej klasie odporności ogniowej.
• Stropy – podobnie jak ściany, muszą spełniać określone normy dotyczące odporności na ogień.

Ważne jest również, aby zachować odpowiednią odległość między budynkami. Wszystkie te środki mają na celu zminimalizowanie ryzyka rozprzestrzenienia się pożaru z jednej strefy do drugiej.

Podsumowanie

Podział budynku na strefy pożarowe jest kluczowym elementem ochrony przeciwpożarowej, który ma na celu zminimalizowanie ryzyka rozprzestrzenienia się ognia oraz zapewnienie bezpieczeństwa osób znajdujących się w budynkach. Strefy pożarowe, określane zgodnie z przepisami prawa, muszą spełniać określone normy dotyczące odporności ogniowej ścian i stropów oraz zachować odpowiednie odległości między sobą. Dzięki odpowiednim zabezpieczeniom można skutecznie chronić życie ludzi oraz mienie przed skutkami pożaru.